Waarom een ontwikkelmodel gebruiken voor e-learning?

Een ontwikkelmodel gebruiken voor e-learning is alleen maar ballast……….. of niet?
Als je een opdracht krijgt om e-learning te ontwikkelen, dan wil je natuurlijk zo snel mogelijk aan de slag. Want je opdrachtgever (intern of extern) zit er op te wachten en het moet altijd “gisteren” worden geïmplementeerd.
Dus focus je het liefst op de productie en wil je zo weinig mogelijk activiteiten uitvoeren die niet rechtstreeks met de ontwikkeling van de content te maken hebben.

Ontwikkelmodel voor e-learning

Ondanks dat het best wat extra tijd kost als je volgens een ontwikkelmodel een e-learning maakt, heeft het heel veel voordelen en kan het veel ellende voorkomen. Aan de hand van een paar voorbeelden zal ik dat toelichten. Dan kun je een goede keuze maken als jij zover bent. Maar eerst even een stapje terug:

Wat is een ontwikkelmodel eigenlijk?

Een ontwikkelmodel is een stappenplan dat je kunt gebruiken om het proces van e-learning ontwikkeling in goede banen te leiden. Het zou niet verstandig zijn als je op een hele ongestructureerde manier te werk zou gaan.

Voorbeeld:

Frank krijgt de opdracht om een e-learning programma te maken voor de medewerkers van een callcenter. Hij verzamelt wat informatie en begint dan vol enthousiasme. Na 3 maanden werk is het hele programma klaar en draagt hij het over aan de manager van de afdeling van het callcenter. Helaas is zij niet zo enthousiast als Frank. Het blijkt dat Frank aannames heeft gedaan over de cursisten en de hoeveelheid content. Zelfs de werkvormen sluiten niet aan bij wat de manager in haar hoofd heeft. Hij moet driekwart van zijn werk opnieuw doen! Als Frank een ontwikkelmodel had gebruikt voor deze e-learning, was dit niet gebeurd. Er zijn meerdere ontwikkelmodellen, daar kom ik in een later artikel op terug, maar allemaal volgen ze grofweg de volgende structuur:

Analyse

Wensen van de opdrachtgever, de doelgroep waar de training voor bestemd is, de leerdoelen, het budget enz.
Dit is een onderzoeksfase die je niet kunt overslaan.

Ontwerp

In deze fase maak je de opzet van de training, verdeel je de content in logische stukjes en bepaal je de werkvormen die je gaat gebruiken: tekst, audio, video, toetsen, oefeningen en opdrachten. Je houdt rekening met eventuele technische beperkingen en bepaalt met welke auteurstools je de content gaat creëren. Hiermee heb je de basis gelegd voor de volgende fase:

Realisatie

Nu ga je de content produceren: video’s opnemen, interactiviteit toevoegen, toetsen en opdrachten maken enz. je gebruikt daarbij een auteurstool (b.v. Articulate Storyline, Adobe Captivate en/of Camtasia voor video editing).

Implementatie

Je hebt de e-learning content klaar en draagt je programma over aan de opdrachtgever.
Soms ben jij ook verantwoordelijk voor het toevoegen van de training aan een Learning Management Systeem (LMS), maar daar zijn soms ook anderen voor.

Evaluatie

In deze fase zal de opdrachtgever je opgeleverde e-learning content bekijken en testen.
Voldoet het aan alle eisen? Is de navigatie door de training duidelijk voor de deelnemers?
Worden de leerdoelen bereikt? Werkt alles zoals verwacht?
Een spannende tijd, want het is heel goed mogelijk dat er nog het een en ander aangepast moet worden.

Het ADDIE-model

Een veel gebruikt model voor e-learning ontwikkeling is ADDIE.
Het is een afkorting van de verschillende fases zoals ik ze kort heb omschreven.

Nadeel van ADDIE

In het ADDIE-model vormen de bovenstaande fases een lineair proces en dat is in de huidige tijd niet meer gewenst. De opdrachtgever, klant of eindgebruiker wil veel meer betrokken worden bij het proces en niet pas bij oplevering worden geconfronteerd met een kant en klaar eindproduct dat misschien niet voldoet aan de verwachtingen. Daarom zul je eigenlijk na elk van deze fases willen terugkoppelen met je opdrachtgever. Zo weet je zeker dat je op de goede weg bent en zijn er geen (onaangename) verassingen te verwachten bij het opleveren van je eindproduct. Er zijn ook modellen die beter aansluiten bij het iteratieve proces van e-learning ontwikkeling. En ook die moet je meestal nog aanpassen aan je eigen situatie of het specifieke project.

Andere voordelen van een ontwikkelmodel voor e-learning

Meestal zijn er meerdere mensen betrokken bij de e-learning ontwikkeling. Afhankelijk van de omvang van de opdracht kunnen dat de volgende partijen zijn:

• Een budgethouder
• Een manager of afdelingshoofd
• Een inhoudsdeskundige
• Een tekstschrijver
• Een videoproductie team
• Een voice-over
• Een grafisch ontwerper
• Een eindgebruiker

Al deze mensen zijn een radertje in het grote geheel. Zij moeten aan jou bepaalde content opleveren. Anderzijds lever jij ook weer input waar zij mee verder moeten werken. Dit vraagt om goed projectmanagement. Ook hier biedt een ontwikkelmodel voordelen.

Voorbeeld:

Claudia werkt als instructional designer bij een overheidsorganisatie. In de eerste week nadat nieuwe medewerkers in dienst zijn gekomen krijgen ze een korte training (“onboarding training”).
Door allerlei gewijzigde wetten en regelgeving, is er een behoorlijke taakverschuiving geweest en nu moet de onboarding training helemaal opnieuw gemaakt worden. Een mooie kans om meteen modernere tools te gebruiken en de lay-out aan te passen aan de vernieuwde huisstijl van de organisatie.

Tijdens het project is Claudia verantwoordelijk voor de productie, maar de volgende medewerkers (en externen) spelen ook een rol in het project:
Jeanine van HR: zij  levert de input voor de training (inhoudsdeskundige)
Karin (manager HR): is het aanspreekpunt voor terugkoppeling van de tussenproducten
John (extern bureau): zal de teksten redigeren en corrigeren
NewVideo (externbureau): maken de animatievideo’s
Patricia (communicatie afdeling): spreekt de video’s in (voice-over)
Marlou en Sebas (communicatie afdeling): bewaken de huisstijl

Claudia zal een strakke projectplanning moeten maken. Gelukkig staat ze er niet alleen voor en mag ze gebruik maken van de secretaresse van HR om de planning te bewaken. De planning is gebaseerd op de verschillende fases van het ontwikkelmodel. Dus niet alleen voor een gestructureerde opzet van het project, maar ook voor de planning en het toewijzen van medewerkers is het ontwikkelmodel van belang.

Samenvatting:

Het ontwikkelen van e-learning content in opdracht is over het algemeen een proces dat grondig en op een gestructureerde manier moet plaatsvinden. Ontwikkelmodellen zijn een goed hulpmiddel om daarbij te helpen. Ze vormen ook de basis voor projectmanagement en -planning. Door de inzet van ontwikkelmodellen geef je zelf aan kwaliteit te leveren en is de kans van slagen van het project vele malen groter dan zonder het gebruik van een ontwikkelmodel voor je e-learning.